Begroting nu nog sluitend, maar zorgen over de toekomst

Vanavond werd de gemeentelijke begroting voor 2021 besproken in de raad. Raadslid Jan Rinkel voerde het woord voor de Houtense VVD

“Voorzitter, college, raadsleden en belangstellenden thuis,

Voor ligt een raadsvoorstel waarmee een sluitende begroting voor 2021-2024 wordt gepresenteerd, ondanks de gevolgen van de coronacrisis. Sluitend wil zeggen dat de inkomsten en uitgaven gelijk zijn. In dit geval meerjarig sluitend met uitzondering van 2023.

De voorliggende begroting is weliswaar positiever dan de in de Perspectiefnota 2021 genoemde indicatie financieel meerjarenperspectief maar de marges zijn echter dun: €238.000 in 2021, €560.000 in 2022, €368.000 negatief in 2023 en €181.000 in 2024. 

Net als heel veel andere gemeenten staat Houten voor een uitdaging door de financiële gevolgen van corona. Want aan de ene kant geeft de gemeente door de coronacrisis meer geld uit. Bijvoorbeeld aan aanvullende economische maatregelen, extra uitkeringen en financiële steun aan maatschappelijke partners. Aan de andere kant krijgt de gemeente minder geld binnen, bijvoorbeeld minder belastingen, kwijtschelding huur en precario etc. We weten nog niet hoe de volgende compensatiepakketten Corona crisis uit gaan werken voor onze gemeente

Het virus is bovendien nog niet weg. De sociale en economische gevolgen zijn nog niet volledig zichtbaar en zeker nog niet voorbij. 

We hebben, naast covid, met een aantal andere onzekerheden te maken. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de nog te ontvangen decembercirculaire en de financiële consequenties daarvan. De ontwikkelingen op het gebied van jeugdzorg en WMO die nog steeds duurder uitvallen. Structureel ligt er een financiële uitdaging voor de gemeente in het sociaal domein

Wat betreft dit laatste punt: de 2e bestuursrapportage toont aan dat de ombuigingen jeugd en WMO in 2020 niet gehaald zullen worden, niet alleen vanwege covid en waarvoor garanties gegeven zijn aan de zorgaanbieders maar ook door zaken die pas einde van dit jaar ingeregeld worden. Uit de begroting blijkt ook dat de voorgenomen ombuigingen in 2021 niet gehaald zullen worden: 1 miljoen van de voorgenomen bijna 1,4 miljoen. Hoe hard is die verwachting? Zijn er nog te onderkennen risico’s, al dan niet Covid-gerelateerd? Graag een duiding daarvan door de wethouder.

In de 2e bestuursrapportage ook aandacht voor een mogelijk grote overschrijding van 3 miljoen, in meerjarig perspectief, binnen het sociaal domein. De wethouder heeft in de RTG aangegeven dat dit nog een boterzacht risico is en nadere analyses vraagt.

Vraag aan de wethouder: Op welke termijn krijgt de raad hier meer inzicht in en hoe groot is de kans dat dit boterzachte risico een werkelijkheid gaat zijn en wat zijn dan de mogelijke effecten op de begroting 2021?

Voorzitter, lastenverzwaring, een zure appel voor de VVD. Wederom gaat de afvalstoffenheffing omhoog. Afval scheiden wordt niet beloond, zo wordt ervaren. Het Meerjarig beeld toont een continue stijging met vaak dezelfde toelichting/redenen.

2019: + 16,7%

2020: + 12%

2021: + 22,4%

Nu is het verbranden van restafval 70% duurder, is het vergisten en composteren van Gft 50% duurder en de opbrengst van oud papier is 60% lager geworden.

Totaal betalen we in 2021 € 119 meer dan in 2018. Een stijging van totaal 60%

Vanwege deze stijging staat de gemeente Houten nu op de 181e plaats voor wat betreft de lokale lastendruk in bredere zin. Let wel, dit is de ranking voor de goedkoopste gemeente. In 2019 was dit nog de 128e plaats. Provinciaal staat Houten op de 11e plaats (2019: 8e). 

Zoals gezegd, we hebben de afgelopen jaren te maken met steeds verder stijgende kosten voor afvalverwerking.

Wat kan de wethouder ondernemen om deze trend te keren?

Voor wat betreft de financiering van de financiële indicaties van COVID-19 in 2021 kan het door het College voorgestelde scenario 3 onze instemming krijgen.

Ik ben blij dat bij het opstellen van de scenario’s de focus heeft gelegen op onze reserves en dat niet voor de makkelijke weg is gekozen om de lasten van de Houtense inwoner te verhogen. Voor de VVD is verdere lastenverzwaring, naast de eerder door mij genoemde afvalstoffenheffing, niet bespreekbaar.

Om een sluitende begroting te krijgen, moet de gemeente haar reserves aanspreken. Natuurlijk zijn die reserves daar ook voor bedoeld en met die reserves kan de gemeente Houten tegen een stootje.

- de vrije algemene reserve blijft gehandhaafd op het niveau (€ 2,5 miljoen) van de provinciale norm.

- De omvang van de beklemde algemene reserve komt niet onder de vastgestelde ondergrens (€ 15,0 miljoen). Hiermee blijft er goede buffer voor de gevolgen van een nieuwe lockdown en of andere toekomstige onvoorziene risico’s.

- Wel moet een herijking van de inzet van bestemmingsreserves plaatsvinden.

Vraag aan de wethouder wanneer hij de raad kan informeren over de uitkomst van die herijking en wat de consequenties daarvan zijn.

Voorzitter, dank aan de wethouder en ambtelijke organisatie voor de heldere uitwerking van deze scenario’s en de wijze waarop zij deze raad hebben geïnformeerd en meegenomen in dat proces. Overigens ook dank voor de heldere opzet van de begroting in algemene zin en in het bijzonder ook mijn complimenten voor de presentatie van de begroting in de Infographic ‘begroting 2021 in klinkklare munt’ zoals die ook in het Houtens Nieuws in gepubliceerd. Overzichtelijk en toegankelijk gemaakt voor de geïnteresseerden in Houten.

 Zoals gezegd loopt de gemeente ook nog andere risico’s. Daarop moet in 2021 uiteraard strak gemonitord worden hoe de geïdentificeerde risico’s zich ontwikkelen zodat de raad tijdig wordt geïnformeerd over die ontwikkelingen en afstemming kan plaatsvinden over de eventueel te nemen maatregelen.”