Begin 2012 concludeerde de rekenkamercommissie Houten in haar rapport
“kwaliteit van raadsvoorstellen”, dat raadsvoorstellen in Houten doorgaans van
voldoende kwaliteit zijn. Tegelijkertijd werd geconstateerd dat er wel ruimte
is voor verbetering. De raad heeft daarop besloten, op initiatief van
GroenLinks, om zelf ook actief bij te dragen aan deze verbetering, door
jaarlijks een raadscommissie in het leven te roepen die een stimuleringsprijs
uitlooft voor het beste raadsvoorstel.
Inmiddels is dit initiatief uitgegroeid tot een jaarlijkse traditie. We
vieren ons eerste lustrum en reiken voor de vijfde keer de prijs voor het beste
raadsvoorstel uit. De commissie kent elk jaar een wisselende samenstelling. Dit
jaar bestaat de commissie uit de raadsleden: Michel Hofstee, Wouter van den
Berg en Marcel Dagniaux. Aan ons de schone taak om het beste raadsvoorstel van
2016 te selecteren.
In 2016 heeft de raad in totaal 63 raadsvoorstellen ontvangen. Al deze voorstellen zijn getoetst aan de criteria uit het rapport van de rekenkamercommissie, te weten:
- Het hanteren van een duidelijk onderscheid tussen hoofd- en bijzaken;
- Kort en bondig formuleren;
- Het benoemen van alternatieve beleidskeuzes;
- Het benoemen van maatschappelijke effecten van een voorstel;
- De volledigheid en informatiewaarde van een voorstel, denk aan vervolgstappen, context, participatie, communicatie: in- en extern;
- Leesbaarheid, zoals logische opbouw, begrijpelijke taal, toegankelijk en correct taalgebruik.
Een raadsvoorstel moet raadsleden in staat stellen om in beperkte tijd relevante beslisinformatie tot zich te nemen in. Veel raadsleden combineren het raadslidmaatschap met een baan en/of gezin en ervaren chronisch tijdgebrek. Veel tijd gaat op aan het lezen van stukken. Voor de commissie geldt dan ook dat een raadsvoorstel eigenstandig gelezen moet kunnen worden. Uitgangspunt moet zijn dat je als raadslid in principe genoeg hebt aan het raadsvoorstel om een goed besluit te kunnen nemen, zonder de onderliggende stukken integraal door te hoeven ploegen. Hier is bij de selectie dan ook bijzondere aandacht aanbesteed.
En de leden van deze lustrum commissie
toonden een duidelijke allergie voor het gebruik van buitenlandse
termen. Voorstellen die spraken over “Highlights”, “Triple-P” en “Tools” kregen
een minnetje. In goed Nederlands geschreven voorstellen kregen extra
pluspunten.
De commissie kwam vrijwel unaniem op een top 3 van voorstellen die de commissie graag wil noemen:
- Strategisch Huisvestingsplan Onderwijs, door Frank van Helden, die eerder al heeft gewonnen met het beste raadsvoorstel van 2012;
- Aankoop en ontwikkeling Fort Honswijk, door Heleen Boerma en Edwin Boonstoppel;
- Besluitvorming samenvoeging ambtelijke organisaties Houten en Wijk bij Duurstede, door Boukje Nijdeken.
Er kan echter maar een winnend voorstel zijn maar dat betekent in dit geval wel twee winnaars: Heleen Boerma en Edwin Boonstoppel met hun coproductie: het voorstel Aankoop en ontwikkeling Fort Honswijk.
Wat maakt dit raadsvoorstel tot een winnaar? Het voorstel om Fort Honswijk
aan te kopen is zeer volledig. Maar bovenal schetst het goed de alternatieven,
te weten het niet aankopen van het Fort, waarbij duidelijk wordt gemaakt waarom
het nu het moment is voor aankoop.
Een raadsvoorstel zal altijd proberen te raad te overtuigen om het besluit
van het college te volgen. Zo ook dit voorstel dat is geschreven om de raad te
laten inzien dat het goed is om Fort Honswijk op dit moment aan te kopen. Hier
worden goede argumenten, zowel financieel als inhoudelijk, voor gegeven. Maar
wat dit raadsvoorstel extra sterk maakt is dat er goed wordt ingegaan op de
mogelijke risico’s die verbonden zijn aan deze keuze. Daarnaast wordt
aangegeven wat mogelijke risico’s zijn als de raad besluit om niet aan te
kopen. De beslispunten zijn zo verwoord dat deze voor de raad goed amendeerbaar
zijn. Er valt daardoor ook iets te kiezen en iets te sturen door de raad.
Het juryrapport van het beste raadsvoorstel uit 2014 verwoordde het belang
van alternatieve beleidskeuzes heel mooi: “Elk
raadsvoorstel leidt tot een besluit en geeft richting. Dit is ook de bedoeling
maar het betekent ook dat alternatieve richtingen worden afgesloten.“
In lang niet alle raadsvoorstellen krijgt dit voldoende aandacht. Een
toelichting waarom andere oplossingen niet mogelijk, niet gewenst of niet van
toepassing zijn, mag niet ontbreken in een goed raadsvoorstel. De argumenten
waarom bepaalde keuzes niet gemaakt zouden moeten worden, vormen essentiële
informatie op basis waarvan de raad een afweging moet maken. Het winnende
raadsvoorstel biedt de raad deze informatie.
Tenslotte scoort het raadsvoorstel ook goed op leesbaarheid. De context
wordt goed neergezet en van daaruit wordt het voorstel opgebouwd. Je wordt als
lezer bij de hand genomen. Een pluspunt is dat het geheel in goed Nederlands is
geschreven en vanzelfsprekend ontbreken onnodige buitenlandse termen.
Wij feliciteren de opstellers van het stuk van harte met deze welverdiende
prijs en hopen dat het voor iedereen een stimulans is om aan nog betere
raadsvoorstellen te werken.
Michel Hofstee
Wouter van den Berg
Marcel Dagniaux.