Voorzitter, college, collega raadsleden en belangstellenden,
Voor ons ligt de Perspectiefnota, normaal gesproken in tijden van hoogconjunctuur een document waarbij de VVD toch vooral aandacht vraagt voor het spaarzaam omgaan met overschotten en deze vooral niet over de balk te smijten. Een Perspectiefnota nodigt uit om vergezichten te delen over ambities, over idealen. Het was dan ook mooi dat inwoners middels een initiatieven- of motiemarkt gevraagd werden hun ideeën aan te leveren om onze ambities verder aan te vullen. De vraag is echter in hoeverre wij aan deze ideeën tegemoet kunnen komen. Daar waar er financiële bijdragen gevraagd worden moeten wij als gemeenteraad zeer terughoudend zijn.
Wij zijn namelijk helaas in een andere werkelijkheid beland; hoewel we ons in een economisch gunstig klimaat bevinden zijn wij genoodzaakt de broekriem weer fors aan te trekken. Alle goede dingen bestaat uit drieën… nu merken wij dat in dit geval minder goede dingen die neiging ook kunnen hebben.
- Ten eerste is daar het naar beneden gestelde gemeentefonds. Omdat het Rijk momenteel minder uitgeeft zorgt de zogenaamde ‘trap op – trap af’ methodiek ervoor dat de gemeenten minder geld uit ‘Den Haag’ krijgen. Zo ook de gemeente Houten.
- Ten tweede vanwege de fors hogere uitgaven in het Sociaal Domein. Een tekort van maar liefst €2,5 miljoen structureel voor de komende jaren. Voor de transformatie in de zorg is het dan ook echt nodig om deze trend te keren. Al zou de gemeente voldoende geld hebben om deze stijging te financieren, dan nog is het verstandig dat niet te doen. In korte tijd steeg de zorgvraag in de Jeugdzorg met 12%. Het kan eenvoudigweg niet zo zijn dat onze jeugd zoveel zieker is geworden, meer beperkingen kent of meer opvoedproblemen ondervindt.” Actie is nodig!
- Ten derde paste het Rijk het stelsel van het BTW Compensatiefonds aan waardoor een incidenteel nadeel van €3,4 miljoen ontstond. Dat kon er ook nog wel even bij.
We zullen dan ook de tering naar de nering moeten zetten. Even geen vergezichten over onze ambities, geen verhalen over liberale idealen en geen inkijkje in onze dromen. Gewoon even pas op de plaats maken en de lasten voor onze inwoners en ondernemers laag houden.
In dat licht hebben wij ook wat moeite met sommige ambities in de Perspectiefnota, bijvoorbeeld als het gaat om de Regionaal Energie Strategie (RES). Natuurlijk moeten wij nadenken over het werken aan de energietransitie, maar de onduidelijkheid over de hoogte van de kosten en de impact ervan zorgen bij ons voor terughoudenheid. De structureel €20.000 per jaar die nu wordt voorgesteld voor procesgeld voor de RES is wat ons betreft dan ook het maximale. Investeringen in dit kader vinden we al helemaal niet op zijn plaats op dit moment. Een Energiefonds zien wij dan ook niet gevuld door de gemeente.
Een ander fonds dat ons zorgen baart is het ondernemersfonds. Wij hebben gehoord dat dit gefinancierd zou moeten worden door een verhoging van de onroerend zaakbelasting op niet-woningen. Kan de wethouder dit bevestigen? Hoe zou dit fonds moeten gaan werken? Volgens ons kan het in ieder geval niet de bedoeling zijn om de lasten voor ondernemers te verhogen. Wij zullen de uitwerking van deze plannen zeer kritisch volgen.
De laatste grote zorg die ik hier wil noemen is de reservepositie van de gemeente, deze lijkt wat al te snel een steeds lagere norm te krijgen. Van €20 miljoen naar een beklemde reserve op basis van een meerjarige solvabiliteitswaarde van minimaal 20%. Klinkt goed, maar in klinkende munt is er dan nog maar €15 miljoen over. De fractie van de Houtense VVD begrijpt goed dat het college de algemeen beklemde reserve inzet om de tegenvaller van het BTW Compensatiefonds op te vangen. Een reserve is daar ook voor: het opvangen van tegenvallers. Wij vinden echter een signaalwaarde van 20% te eenzijdig en stellen daarom voor hiernaast ook een tweede percentage te introduceren: 25%. Tot dit niveau moet de algemeen beklemde reserve wat ons betreft weer aangevuld worden op het moment dat er meevallers zijn. Wij dienen hiertoe een amendement in.
Nu denkt u wellicht: heeft de VVD geen zorg over de tekorten en de ombuigingen in het Sociaal Domein? Jazeker, die hebben wij ook. Wij hebben echter het volste vertrouwen in dat de specialisten van de gemeente de voorstellen richting de begroting verder uitwerken tot concrete, goed onderbouwde ombuigingsvoorstellen. Omdat in de Perspectiefnota ieder ombuigingsvoorstel al een specifiek bedrag vertegenwoordigt terwijl de voorstellen nog verder uitgewerkt moeten worden, stellen wij voor om beslispunt 1a te wijzigen. Het doel van deze wijziging is de voorstellen 1 tot en met 14 in totaliteit te beschouwen als taakstellend en ze in voorbereiding op de begroting als afzonderlijke voorstellen verder uit te werken. Dit geeft meer flexibiliteit in de uitwerking terwijl het totaal te bezuinigen bedrag gelijk blijft. Wij dienen hiertoe een amendement in.
Natuurlijk zijn ook veel positieve zaken te bespreken, een paar er van wil ik hier toch nog graag benoemen. Zo vinden we de aanpak van het participatietraject rond de Ruimtelijke Koers zeer goed te noemen. Er komen veel inwoners op af en er wordt zeer nuttige input gegeven. Zo ook bij de herijking visie Oude Dorp. Afgelopen vrijdag werd het startsignaal gegeven waarbij inwoners ruim de gelegenheid krijgen om hun inbreng te delen. Wij zien het vervolg met vertrouwen tegemoet
Voorzitter, ik rond af.
Onverwacht financieel pittige tijden vragen om passende maatregelen. Wij lopen daar niet voor weg en nemen die verantwoordelijkheid. Daarnaast is transformatie in het Sociaal Domein echt noodzakelijk; ook als de financiële situatie gunstiger was geweest waren ombuigingen nodig geweest om de trend van stijgende kosten te keren.
Wij wensen het college en ambtenaren veel wijsheid in de komende maanden zodat wij bij de begroting goede voorstellen kunnen goedkeuren.