Eén van de grote dossiers die onmiddellijk na zijn installatie tot wethouder op zijn bureau kwam te liggen is het Ontwerp Ruimtelijke Koers 2040. Hierin staat het kader van de woningbouwambitie voor de komende twintig jaar voor Houten uitgewerkt. Tot eind vorige week konden de zienswijzen van inwoners, bedrijven en organisaties ingediend worden. Een gesprek met de wethouder over zijn eerste weken in het gemeentehuis en over de Ruimtelijke Koers.
U bent inmiddels een paar weken in functie. Wat is uw eerste indruk?
,,Ik ben ontzettend hartelijk ontvangen. Het was door het coronavirus natuurlijk een bijzondere tijd om te starten. Veel van mijn eerste contacten zijn via MS Teams en digitaal verlopen. Maar zeker op het gemeentehuis was er een enorme bereidheid mij op weg te helpen. Ik merkte dat, na het vertrek van Herman Geerdes en Jana Smith, het college blij was dat het team weer compleet was. In de huidige portefeuille zit veel overlap met mijn vorige taken als wethouder in West Maas en Waal. Werk en inkomen zijn nieuw voor mij. Hoe gaan we om met armoede en uitkeringen? Daar krijg ik ook weer nieuwe energie van.”
Merkt u verschil tussen West Maas en Waal en Houten?
,,Houten is een stuk groter, maar voelt desalniettemin toch nog steeds dorps aan. De grootstedelijke problematiek is ook hier, naar mijn bescheiden observatie, niet heel heftig aanwezig. Een collega van mij uit het college zou kunnen zeggen: ‘het is een mooie aangeharkte gemeente.’ In de gemeenteraad hangt een constructieve sfeer. Natuurlijk zijn er verschillen tussen de partijen, die kent en erkent men van elkaar, maar de bereidheid om er met elkaar uit te komen is aanwezig.”
Eén van de grote onderwerpen binnen uw portefeuille is de Ruimtelijke Koers, nog geïntroduceerd door uw voorganger Herman Geerdes. Wat was uw eerste indruk van deze koers?
,,Het is een ambitieuze koers dat vele onderwerpen bij elkaar pakt. De focus ligt op wonen en ontwikkeling, maar het heeft net zo goed zijn weerslag op hoe we kijken naar bijvoorbeeld mobiliteit. Is het logisch om deze aantallen parkeerplaatsen per woning te handhaven, hebben we in 2040 net zoveel vierkante meters winkelruimte nodig als vandaag? De Ruimtelijke Koers gaat over heel veel zaken. Belangrijk is dat we dat op de juiste manier blijven uitleggen. Daar is ook voor mij al veel tijd in gaan zitten. Ik vind het belangrijk dat men er kennis van neemt en reageert.”
Wat vindt u van het aantal van bijna 5000 te bouwen huizen?
,,Als je dit getal over twintig jaar uitspreidt, dan wijkt het getal niet heel veel af van wat we de afgelopen jaren hebben gedaan. Als gemeente Houten hebben we ongeveer 80% van dit aantal nodig voor onze eigen woningbehoefte. Tijdens de inloopavonden heb ik regelmatig de vraag gesteld gekregen of we niet alleen maar gaan bouwen voor mensen buiten onze gemeente. Maar als we kijken naar de te verwachten bevolkingstoename, de verdunning van de huishoudens (minder mensen in één huishouding), mensen die langer thuis blijven wonen en de toename van meer éénpersoonshuishoudens dan hebben we deze aantallen echt nodig. Inwonersaantallen op peil houden, zijn ook van belang voor een bioscoop, Theater Aan de Slinger en winkels enz. Bovendien is er inmiddels ook behoefte aan een ander type woning dan wij in het verleden in Houten hebben gebouwd. Hierbij denk ik aan vergrijzing van de bevolking en starters die een betaalbare woning willen vinden. Zij zoeken meer gelijkvloers en vaak ook kleinere woningen.”
De Ruimtelijke Koers kiest voor bouwen in het Centrum, de Molenzoom, de Koppeling en Noord West en niet in Houten Oost. Waarom is deze keuze gemaakt?
,,Een mix van factoren heeft hieraan ten grondslag gelegen. Wat we nodig hebben zijn appartementen, patio’s, studio’s en dat in de vorm van gestapelde woningen. Die mix hebben we nu niet. Uit de stedenbouwkundige verkenning, die aan deze plannen vooraf zijn gegaan, zouden we bij de keuze voor Houten Oost juist weer gaan doen wat we altijd al hebben gedaan qua woningbouw. Het Centrum, de Koppeling, de Molenzoom en Noord West geven de mogelijkheid voor een mix aan woningen wel. Bovendien kunnen deze gebieden ook wel een impuls gebruiken. Daarnaast is er gekeken naar zaken als bus– en treinverbindingen. Ook daar komen deze gebieden beter uit en bovendien behoudt Houten Oost zijn landschappelijke en open structuur.”
Robert Derks, de geestelijk vader van Houten, is het met u op dit punt oneens. Hij zegt dat ook in Houten Oost dergelijke type woningen gebouwd kunnen worden.
,,Ik zeg niet dat het niet zou kunnen, maar ik zeg dat uiteindelijk deze mix de doorslag heeft gegeven. Als je in Oost aan de slag zou gaan zou je ook meer aan de verbindingen moeten doen. Als er bijvoorbeeld veel senioren komen wonen, wat we verwachten, dan moeten die makkelijk de dagelijkse boodschappen en de verbinding naar andere gebieden kunnen maken. De Ruimtelijke Koers is versterken van wat we al hebben. Het Houtens DNA onderscheidt ons juist van andere plekken. Het zou raar zijn als we daar afbreuk aan zouden willen doen. Dat is namelijk waarom mensen hier willen komen wonen.”
Maar bestaat het Houtens DNA juist niet uit veel groen, laagbouw, voorzieningen in de buurt. En zijn mensen niet juist naar Houten gekomen, omdat ze niet tussen de flats willen wonen?
,,Ik herken deze opmerkingen. Wij hebben ze ook veel gehoord. We streven in ieder geval hoogwaardige ruimtelijke kwaliteit na. Als we spreken van gestapelde woningbouw dan hebben wij geen portiekflats voor ogen. Maar ik loop er ook niet voor weg dat in de gebieden waar we intensiever gebruik van de ruimte gaan maken er hogere gebouwen zouden kunnen komen. Dat heeft consequenties voor mensen die er nu al wonen. Het is veelal wel in gebieden waar nu ook al hogere bebouwing aanwezig is. Voor het gebied Noord West/Doornkade ligt er een uitdaging om het te verbinden met de bestaande bouw. Hoe zorgen we ervoor dat het optisch en qua leefwereld bij Houten hoort en het niet aparte gebieden blijven zonder interactie. Ik kan me voorstellen dat mensen in de zoektocht ongerust zijn geraakt. ‘Ze trekken die wijk de Rondweg over en is dat wel wat we willen?’ Dat moeten we uit blijven leggen. Het moet duidelijk zijn wat de plannen zijn. Aan het einde van de rit kun je het oneens zijn met wat er dan ligt. Maar de rode draad daarvan gaan we met inwoners en de gemeenteraad bespreken.”
Plannen kunnen op bepaalde onderdelen dus nog aangepast worden?
,,Als je 400 zienswijzen krijgt en je zou zeggen dat die allemaal ongegrond zijn, dan ben je als gemeentebestuur niet goed bezig. In de reactienota gaan we daar op terug komen. We nemen de tijd om de zienswijzen goed te beoordelen en als de conclusie is dat er wat mee moet gebeuren dan gaan we dat ook doen.”
Kleven er geen grotere financiële risico’s aan bouwen in Noord West doordat bedrijven uitgekocht moeten worden en grond onteigend?
,,Met de Ruimtelijke Koers voeren wij een uitnodigingsplanologie uit. Het is een uitnodiging naar initiatiefnemers. We gaan geen mensen onteigenen en met bulldozers door de straat rijden. We willen uiteindelijk graag dat inwoners, particulieren, corporatie en ontwikkelaars de handschoen oppakken om samen met ons de ambitie uit te voeren. Als we zaken kunnen aanjagen zullen we ons proactief opstellen, maar als er ergens geen energie zit wordt het lastiger de ambitie waar te maken. Het risico is nu niet groter dan wanneer je wel actieve grondpolitiek zou voeren. Maar als je duidelijk bent in je ambities dan zijn er echt wel partijen die daarmee aan de slag willen. We proberen samen met de gemeenteraad de kaders weer te geven. Het tempo waarin één en ander gerealiseerd gaat worden wordt voornamelijk bepaald door de mensen die de handschoen oppakken. Maar ook zaken als de economie, de stand van de conjunctuur, rentestanden en huizenprijzen spelen een rol.”
De zienswijzen zijn ontvangen. De fysieke inloopavonden beëindigd. Het gaat het nu verder?
,,Wij gaan alle zienswijzen zorgvuldig bekijken en categoriseren. Er komt een reactienota waarin vragen en antwoorden worden gerubriceerd. Er komen Rondetafelgesprekken (RTG’s) waar mensen kunnen inspreken. Dat geeft ook de gemeenteraad de mogelijkheid mensen vragen te stellen. Uiteindelijk zal de Ruimtelijke Koers op 27 oktober op de agenda staan in de gemeenteraadsvergadering en moet er een klap op worden gegeven.”
Wat wordt de grootste uitdaging in de komende maanden?
,,Wij gaan hard werken om ervoor te zorgen dat er een goede reactienota komt te liggen op basis van de zienswijzen. Dit willen we zorgvuldig doen met alle aandacht die de zienswijzen verdienen. Daarna ben ik zeer benieuwd wat het effect zal zijn op de Ruimtelijke Koers die er nu ligt. Duidelijk is in ieder geval dat er iets moet gebeuren. De behoefte op de woningmarkt is nu eenmaal aanwezig. Natuurlijk is er een spanningsveld tussen de aantallen die we nodig hebben en de beschikbare plekken die er zijn. De opgave voor woningbouw ligt er en de vraag is hoe we die een plek gaan geven. We willen ook loyaal zijn aan de mensen die er al wonen. Het is ook belangrijk dat de waarde van de huidige woningen toe blijft nemen. We mogen tenslotte best trots op zijn hoe Houten er momenteel voor staat.”
door Annette Stolk – de Vries
